መጽሐፍ "የህዳሴ ውበት"፣ ሎሴቭ ኤ.ኤፍ.፡ ግምገማ፣ መግለጫ እና ግምገማዎች

2024 ደራሲ ደራሲ: Sierra Becker | [email protected]. ለመጨረሻ ጊዜ የተሻሻለው: 2024-02-26 03:49

ህዳሴ በባህል ታሪክ ውስጥ አለም አቀፋዊ ጠቀሜታ አለው። የእርሷ ሰልፍ በጣሊያን የጀመረው በ 14 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ እና በ 17 ኛው የመጀመሪያዎቹ አስርት ዓመታት ውስጥ ነው. ከፍተኛው ጫፍ የመጣው በ15-16ኛው ክፍለ ዘመን ሲሆን ይህም መላውን አውሮፓ ይሸፍናል። የታሪክ ተመራማሪዎች፣ የጥበብ ተቺዎች እና ጸሃፊዎች የዚን ዘመን “ተራማጅነት” እና “ሰብአዊነት አስተሳሰቦችን” በማሳየት ብዙ ስራዎችን ለህዳሴው አቅርበዋል። ነገር ግን የሩሲያ ፈላስፋ ኤ.ኤፍ. ሎሴቭ "የህዳሴው ውበት" በሚለው መጽሐፍ ውስጥ የተቃዋሚዎቹን የዓለም አተያይ አቋም ውድቅ ያደርጋል. ይህንን እንዴት ያብራራል?

የህዳሴው ምንነት

“ሪቫይቫል” የሚለው ቃል ለመጀመሪያ ጊዜ በጣሊያን ሰዋውያን ዘንድ የተገኘ ሲሆን በ19ኛው ክፍለ ዘመን በነበሩት ፈረንሳዊው የታሪክ ምሁር ጄ. በመካከለኛው ዘመን የተካው ህዳሴ ከብርሃን በፊት ስለነበረ አሁን ይህ ቃል የባህል ማበብ ምሳሌ ሆኗል ። ማህበረሰቡ ፍላጎት አሳይቷል።ለአንድ ሰው እንደ የተለየ ሰው, በጥንት ዘመን ባህል ላይ ፍላጎት ነበረው - መነቃቃት.

ሩሲያዊው ፈላስፋ ኤ.ኤፍ.ሎሴቭ ህዳሴ በአውሮፓ መጀመሩን አስተባበለ እና ይህንንም በዝርዝር ፈትሾታል። ሎሴቭ “የህዳሴው ሥነ ውበት” በሚለው ሥራው መግቢያ ላይ “ሕዳሴ” የሚለው ቃል በትክክለኛ ትርጉሙ ለጣሊያን በ15-16ኛው ክፍለ ዘመን ብቻ ሊወሰድ እንደሚችል አበክሮ ተናግሯል። ነገር ግን እራሳቸውን "ሪቫይቫሊስት" ብለው በመጥራት ጣሊያኖች "ሪቫይቫሊዝም" በሌሎች ባህሎች ውስጥ ይገለጣልና ይህ ግምት ውስጥ መግባት አለበት.

የምስራቃዊ ህዳሴ

Losev የሚያመለክተው በቻይና ውስጥ የእውነተኛ ህዳሴ ቀዳሚው በ 7 ሁለተኛ አጋማሽ ላይ ስለ ቻይና ህዳሴ ለመነጋገር ብዙ ያደረገውን የምስራቃዊው ኤን.አይ. ኮንራድ ነው ። በ 11 ኛው እና በ 12 ኛው ክፍለ ዘመን. ሌላው የምስራቃዊ ህዳሴ ተመራማሪ V. I. Semanov ይህን በምስራቅ ያለውን ክስተት ሙሉ በሙሉ ውድቅ በማድረግ በህይወት እና ስነ-ጽሁፍ እድገት ውስጥ "ቀስ ያለ ቅደም ተከተል" ብቻ ነው.

የሎሴቭ የህዳሴ ውበት ማጠቃለያውን በመቀጠል፣ጸሐፊው ስለሌሎች ታላላቅ ህዳሴዎች ምሳሌዎችን ሲሰጥ፡ኢራን ከ11-15ኛው ክፍለ ዘመን፡አ.ናቮይ የዚያ ዘመን ታዋቂ ተወካይ እና መስራች እንደሆነ ልብ ሊባል ይገባል። የኡዝቤክ ሥነ ጽሑፍ. ከዚያም ከምዕራባውያን በጣም ቀደም ብሎ የምስራቃዊ መነቃቃት የጀመረው በተለይ በአርሜኒያ ነው በማለት የተከራከረውን የV. K. Galoyanን ስራ ይጠቅሳል።

የጆርጂያ ህዳሴ ከ11-12ኛው ክፍለ ዘመን በአካዳሚክ ሊቅ በስራው ተብራርቷል።Sh. I. Nutsubidze. በአውሮፓ ውስጥ የህዳሴው ዘመን "አብራሪዎች" የጆርጂያ አሳቢዎች ነበሩ, ከብዙ መቶ ዓመታት በፊት ከምእራብ አውሮፓ ቀደም ብለው የነበሩት, "የህዳሴው ውበት" በሚለው የመጀመሪያ ምዕራፍ ውስጥ ሎሴቭን ያጠቃልላል. አሌክሲ ፌዶሮቪች ስለ ምስራቃዊ ህዳሴ አጭር መግለጫውን ጨርሶ ወደ ምዕራቡ ዓለም ይሄዳል።

የምዕራባዊ ህዳሴ

ደራሲው ግምገማውን የጀመረው ህዳሴ በእርግጥም ጉልህ የሆነ ታሪካዊ ወቅት ነው በሚሉት የኪነጥበብ ሃያሲ ኢ.ፓንቭስኪ፣ ከዚያ በኋላ ስለ መካከለኛው ዘመን ማውራት ስለጀመሩ ነው። ስለ "ብሩህ ጥንታዊነት" እና ወደ ጥንታዊው የተረሳ ሀሳብ መመለስን ለማስታወስ የመጀመሪያው የሆነው ፔትራክ ነበር. ለእሱ በመጀመሪያ, ወደ ክላሲኮች መመለስ ነበር, ለቦካቺዮ ወይም ሳቮናሮላ - ወደ ተፈጥሮ መመለስ.

በጊዜ ሂደት እነዚህ ሁለት አዝማሚያዎች ተዋህደዋል፣ እና የአውሮፓ የባህል ሰዎች "ዘመናዊው ዘመን" እያጋጠማቸው እንደሆነ እርግጠኞች ነበሩ። አዲሱ የዓለም እይታ፣ እንደ ፓኖቭስኪ፣ ባህልን ለማሻሻል እና ሰውን ከፍ ለማድረግ በፕላቶ እና በአርስቶትል ላይ የተመሠረተ የመካከለኛው ዘመን ባህል መከላከያ ብቻ ሆኗል። ሎሴቭ “የህዳሴው ውበት ውበት” ስራውን ለዚህ ማረጋገጫ ያቀረበ ሲሆን በዚህ ዘመን የነበረውን የኒዮፕላቶኒክ መሰረት በመለየት የህዳሴውን ክርስቲያናዊ ያልሆነ አረማዊ ተፈጥሮ አረጋግጧል።

የደራሲው የአለም እይታ

በሩሲያ ባህል ውስጥ እንደ ሎሴቭ ያለ ትልቅ አሳቢ ማግኘት አስቸጋሪ ነው። የእሱ የምርምር ዘርፎች ፊሎሎጂ ፣ ፍልስፍና ፣ ሥነ-መለኮት ፣ የባህል ታሪክ ምሁር ፣ የሙዚቃ ቲዎሪ ፣ የቋንቋ ጥናት እና ውበት። የእሱ ፍላጎቶች መመስረት የተካሄደው ከሃይማኖታዊ ፍልስፍና ጋር ቀጥተኛ ግንኙነት ነው, የእሱ መሠረትየዓለም እይታ ኦርቶዶክስ ነበር።

የሃይማኖታዊ እና ፍልስፍናዊ አመለካከቶች ልዩ የጥናቱን አቅጣጫ ወስነዋል። የሎሴቭ "የህዳሴው ውበት ውበት" በተሰኘው ስራ ላይ ነው የእሱ የታሪክ ፍልስፍናዊ፣ ርዕዮተ ዓለም እና ታሪካዊ-ባህላዊ አመለካከቶች በቅርበት የተሳሰሩት።

“የህዳሴ ውበት”

የቁንጅና ታሪክ ዋና ጭብጥ የሆነው ይህ መሰረታዊ ስራ በሳይንሳዊ ዘይቤ የተፃፈ ነው። እንደ ሎሴቭ ገለፃ ፣ የሕዳሴው ውበት የተመሠረተው በሰው ልጅ ስብዕና በራስ ተነሳሽነት ፣ ከመካከለኛው ዘመን ሞዴሎች በከፊል በመነሳት ነው። እስካሁን በታሪክ የማይታወቅ፣ የተግባር፣ የአስተሳሰብ እና የስሜቶች ታይታኖች ብቅ ያሉ ታላቅ ግርግር አለ። እንደዚህ አይነት ህዳሴ ከሌለ ቀጣይ የባህል እድገት ሊኖር አይችልም እና "መጠራጠር አረመኔነት ነው" በማለት ጸሃፊው ይከራከራሉ.

ገለልተኛ ፣ እራሱን የሚያረጋግጥ ከመካከለኛው ዘመን ግትርነት ጋር ሲነጻጸር አዲስ ነገር አብዮታዊ ነበር። ነገር ግን የህዳሴ ስነ ውበት ፀሃፊ የሆነው ሎሴቭ እንደሚለው፣ እንዲህ ዓይነቱ የሰው ልጅ ርዕሰ ጉዳይ በበቂ ሁኔታ ጠንካራ ሆኖ አልተገኘም እና ለእሱ ፍጻሜ ማረጋገጫ መፈለግ ነበረበት።

ነገር ግን ነፃ አስተሳሰብ ያለው ስብዕና የተወለደበት በህዳሴ ወቅት ነው። ይህ ደግሞ በሁሉም አቅጣጫ ተንፀባርቆ ነበር፡ በግጥም አዳዲስ ዘውጎች - ሶኔት፣ በስድ - አጭር ልቦለድ፣ በሥዕል - መልክአ ምድሩ፣ ዓለማዊ የቁም ሥዕል፣ በሥነ ሕንፃ - የፓላዲያን ዘይቤ፣ አሳዛኝ ክስተት በድራማነት፣ ወዘተ

በዚህ ጊዜ ውስጥ፣የመጀመሪያው እውነታነት መልክ መያዝ ጀመረ። ሥራዎቹ የሰውን ሕይወት በመረዳት ተሞልተው ነበር, ይህም ባሪያውን አለመቀበልን ያሳያልመታዘዝ. በታላቁ ሼክስፒር ፣ሴርቫንቴስ ፣ራቤሌይስ ፣ፔትራርክ ስራዎች ውስጥ ሊታዩ የሚችሉት የሰው ነፍስ ፣የሰው ነፍስ ብልጽግና እና የአካላዊ ቁመና ውበት ተገለጡ።

የዘመኑ ብሩህ ተወካዮች

የህዳሴው እውነታ በምስሉ ቅኔ፣ በቅንነት ስሜት መቻል፣ የአሳዛኙ ግጭት ጥልቅ ስሜት፣ ከተቃራኒ ሀይሎች ጋር ያለውን ሰው ግጭት በማንፀባረቅ ይታወቃል። በተለያዩ የሥራ መስኮች የተገነዘበው የ "ሁለንተናዊ ሰው" ተስማሚነት ይነሳል. ለምሳሌ, ሊዮናርዶ ዳ ቪንቺ ሙዚቀኛ, ቀራጭ, አርቲስት, ሐኪም ነው. ከእሱ ቀጥሎ የታይታኖቹ ስም - ቲ. ተጨማሪ፣ ኤፍ. ባኮን፣ ኤፍ. ራቤሌይስ፣ ኤም. ሞንታኝ፣ ሎሬንዞ፣ ማይክል አንጄሎ።

ከገጠር ወደ ከተማ የበላይነት መሸጋገር እና የከተሞች ማበብ - ፓሪስ፣ ፍሎረንስ፣ ለንደን - የዚህ ጊዜም ነው። የኮሎምበስ፣ ማጄላን፣ ቫስኮ ዴ ጋማ፣ ኤን. ኮፐርኒከስ የተባሉት ታላላቅ ጂኦግራፊያዊ ግኝቶች እዚህ አሉ። በ 14 ኛው ክፍለ ዘመን የህዳሴው ርዕዮተ ዓለም ተፈጠረ - ሰብአዊነት ፣ ታዋቂ ተወካይ የሆነው ኤፍ ፒትራርክ። የሰብአዊነት እሳቤዎች ለባህል መስፋፋት ሰጡ እና ከቤተክርስቲያኑ ከፍተኛ ተቃውሞ ገጥሟቸዋል. ተመሳሳይ ዘመን ኢንኩዊዚሽን፣ የክርስቲያን ቤተ ክርስቲያን መለያየት፣ ተሐድሶን ይጨምራል።

ሁለት አካላት

ሎሴቭ እንደገለጸው የሕዳሴው ውበት፣ ርዕዮተ ዓለም ቅርስ፣ "ሁለት አካላትን ዘልቋል"። በመጀመሪያ፣ የዚያን ዘመን አሳቢዎች እና አርቲስቶች ወደ ጥበባዊ ምስሎች፣ ውስጣዊ ልምዶች እና የተፈጥሮ ውበት ጥልቀት ውስጥ የመግባት ጥንካሬ እና ችሎታ ይሰማቸዋል። ከህዳሴው ዘመን በፊት የተፈጥሮን፣ ሰውንና ሰውን በጥልቀት ማየት የሚችሉ ጥልቅ ፈላስፎች አልነበሩም።ማህበረሰብ።

ነገር ግን በሌላ በኩል፣ ታላላቅ ሰዎች እንኳን ሳይቀር የሰው ልጅ ውስንነት፣ ከተፈጥሮ በፊት አቅመ ቢስነቱ፣ በሃይማኖታዊ ስኬቶች እና ፈጠራዎች ውስጥ ተሰምቷቸዋል። ይህ የህዳሴው ውበት ድርብነት ለእሷ የተለየ ነው፣ በራስ የመተማመን ሰውን የመረዳት ያህል፣ በበዓል ቀን ታይቶ የማያውቅ።

ሶስቱ የህዳሴ ባህሪያት

በሥራው ላይ ሎሴቭ ስለ ህዳሴው ዘመን ገደብ የለሽ ጽሑፎች መከማቸታቸውን ገልጿል ይህም ሙሉ በሙሉ ሊገመገም እና ሊተነተን አይችልም። በዚህ ርዕስ ታዋቂነት ፣ ጭፍን ጥላቻዎች ሊከማቹ አልቻሉም ፣ ይህም አንዳንድ ጊዜ ውድቅ ለማድረግ አስቸጋሪ ነው ፣ ግን ፣ “የህዳሴውን ውበት እውነታዎች እንደገና ካጤንን ፣ ይህንን አስደናቂ ምንታዌነት የማይመስል እና የማይታሰብ ነገር አድርገን አንመለከተውም።”

በአጠቃላይ ሎሴቭ ኤ.ኤፍ በ "የህዳሴው ውበት" ውስጥ የህዳሴውን ሶስት አስፈላጊ ባህሪያት እንደ ገለልተኛ ዘመን ይገልፃል፡

• የጥንቷ ግሪክ ዓለም የናፍቆት ነገር ሆነ እና ከ15 ክፍለ-ዘመን በኋላ አገላለጹ ወደ ቀድሞ ሁኔታው እንዲመለስ ተደረገ።
• የጥንታዊ አለም እይታ እና ቅርስ ወደ አዲስ ሀሳብ አምጥተው በአዲስ አፈር ላይ ተተክለው ለአዲስ የሰው ልጅ ፅንሰ-ሀሳብ ጥቅም ላይ የሚውሉት በዓለማዊ ትርጉሙ ህይወትን ለመገንባት እንጂ የመካከለኛው ዘመን እግዚአብሔርን ማእከል በማድረግ አይደለም፤
• አዲስ ዓለማዊ ባህል እየወጣ ነው እና በዚህም መሰረት ሳይንስ፣ ጥበብ እና የአለም እይታ።

መጽሐፉ በ1978 ዓ.ም የታተመ ሲሆን በባህል ብቻ ሳይሆን በፈላስፎች እና የታሪክ ተመራማሪዎች አእምሮ ውስጥ ትልቅ ለውጥ ለመጣበት ዘመን የተሰጠ ነው። ህዳሴ በፈጠራ ውስጥ ጠቃሚ ቦታን ይይዛልአሌክሲ ፌዶሮቪች ፣ ይህ የክርስቲያን የዓለም አተያይ የሞት ጊዜ ስለሆነ። የሎሴቭ ስለ ህዳሴ ባህል ያለው አመለካከት የታሪክ ምሁር ወይም የጥበብ ሃያሲ አስተያየት ብቻ ሳይሆን የኦርቶዶክስ ፈላስፋም ጭምር ነው።

የዚህን ዘመን ክስተቶች ለመዳሰስ አላለም። በእሱ እይታ ይህ "የዓለም ጥፋት" ዘመን ነው, እና በእሱ ላይ ያለው አሉታዊ አመለካከት ግልጽ ነው. በሎሴቭ ስለ ህዳሴ ትችት የተሰነዘረው ብቸኛ ንግግር አልነበረም ። እ.ኤ.አ. በ 1976 የሕዳሴውን ጥበብ ውድቅ የተደረገበት የጥበብ ተቺ M. M. Alpatov መጽሐፍ ታትሟል። ታዋቂው ፈላስፋ ዩ ኤን ዳቪዶቭ የዶስቶየቭስኪን የሞራል ፍልስፍና ከኒቼ አሞራሊዝም ጋር በማነፃፀር ከህዳሴው “ቄሳርዝም” የመነጨ ነው።

ግምገማዎች ከአንባቢዎች

የታዋቂው ፈላስፋ እና የባህል ተመራማሪ ሎሴቭ መጽሐፍ ለአውሮፓ ባህል ፍላጎት ያላቸውን ሰዎች የሚስብ ድንቅ ስራ ነው። ደራሲው የሕዳሴ ውበት መሰረታዊ መርሆችን በጥልቀት ገልጿል። የአንባቢዎች አስተያየት ሎሴቭ በዕለት ተዕለት ሕይወት ውስጥ ፣ በሃይማኖታዊ እና በፍልስፍና ፈጠራ ውስጥ የውበት መርሆዎችን ሁለገብ ያሳያል። ስለ ውበት እራሱ ብዙም አልተፃፈም፣ ለኒዮፕላቶኒዝም እንደ ማህበረ-ኢኮኖሚያዊ መሰረት የበለጠ ትኩረት ተሰጥቷል።

አጽንዖቱ ለጸሐፊዎች እና ፈላስፎች ነው፣ ለአርቲስቶች የሚሰጠው ትኩረት አነስተኛ ነው። ደራሲው ያተኮረው በአምስት "አንደኛ ደረጃ" ላይ ብቻ ነው, ከሎሴቭ እይታ, ሰዓሊዎች - ዳ ቪንቺ, ቦቲቲሴሊ, ማይክል አንጄሎ, ዱሬር እና ግሩኔዋልድ. በሊዮናርዶ ዳ ቪንቺ ላይ አሉታዊ አመለካከት አለ።

ስለሌሎች የህዳሴ ቲታኖች፣እንደ ቲቲያን እናራፋኤል ሆይ ምንም አትናገር። ግን ስለ አልብሬክት ዱሬር ያለው ምዕራፍ በጣም አስደሳች ነው፣ በዚህ ውስጥ ደራሲው ከዳ ቪንቺ ሥራ ጋር ትይዩ ላይ ያተኮረ ነው። በዘመኑ ስለነበሩት ደጋፊዎች እና ደጋፊዎች፣ በሰብአዊነት ይታወቁ የነበሩት፣ በእውነቱ ሳዲስቶች እና አምባገነኖች በመሆናቸው ብዙም ያልታወቁ እውነታዎችን ያሳያል። በአንድ ቃል የውበት ታሪክን የሚወዱ ሰዎች ይህን መጽሐፍ አስደሳች ሆኖ ያገኙታል።